International Advocacy - Mevr. mr. drª Marian Aletta Does

 Erfrecht - testamenten - deel I 

Elk land heeft zijn eigen rechtsregels, waar onder regels van erfrecht. (Burgerlijk/Civiel recht)

Deze regels bepalen wie iemands erfgenamen zijn, hun legitieme porties - dwz. de delen waar 

normaliter niet aan getoornt kan worden (de portie die niet kan worden onterft) belastingheffingen en de wijze waarop daarmee moet worden omgegaan, ofwel hoe een en ander formeel in elkaar steekt; de te

volgen procedure stappen nadat iemand, - de erflater - is komen te overlijden.  

Elk land heeft óók zijn eigen rechtsregels van internationaal recht. (Internationaal Privaat recht I.P.R.)

Dat zijn verwijzingsregels die vóórafgaande aan de toepassing van het eigen nationale, bv. erfrecht, deze 

nationale regels uitsluiten om door te verwijzen naar de toepassing van nationale rechtsregels van een andere rechtstaat. Dit geschiedt op grond van een sterkere band met dát andere land; bijvoorbeeld woonplaats, nationaliteit of bezittingen in dat andere land. 

Soms spreken deze verwijzingsregels van de verschillende landen elkaar onderling tegen, - oa. door renvooi bepalingen - waardoor men in een vicieuse circel terecht komt waarbij de de IPR regels onderling het andere toepasselijke recht aanwijzen.  Maar dat wordt gelukkig de laatste tijd steeds minder.   

En men kan vóóraf proberen dit soort onverkwikkelijkheden te voorkomen in deze situaties waarin alle nabestaanden 'de erfgenamen' toch al lijden onder het verlies van de overledene, in juridische termen

   genaamd 'de erflater' 

Door de opmaak van 'een testament' worden uiterste wilsbeschikkingen van de erflater in kaart gebracht. 

Dit is de verwoording van de wensen van de toekomstige erflater, en, deze worden opgemaakt volgens diens'

- in de meeste gevallen - nationale erfrecht. 

In dit geval dus gekoppeld aan diens' nationaliteit, bijvoorbeeld de nederlandse. Hoewel het iemands laatste wensbepalingen zijn, mogen deze nimmer tegen de wet indruisen. Dus uiterste wilsbepalingen die in strijd zijn met de wet zijn nietig, ofwel, van nul en negerlei waarde. 

Men kan ook besluiten géén testament te maken. In dat geval is er sprake van de toepassing van 'intestaat erfrecht', uitsluitend door toepassing van het recht, dwz. het IPR recht EN het nationale recht. 

Goed, als u Nederlander bent, gehuwd met een nederlander, woonachtig in Nederland, uw kinderen geboren in Nederland, met al uw bezittingen in Nederland, dan is de kans op problemen, - zonder dat u een testament hebt opgemaakt bijzonder klein. Het nederlandse IPR verwijst dan direct naar de nederlandse familie- en erfrecht regels, alsmede de toepassing van de nederlandse belastingregels.  Belastingen die worden geheven op de overdracht van het vermogen, - de waarde - van de nalatenschaps boedelbestanddelen. 

Na de begrafenis of crematie gaat de weduwe/weduwnaar naar een nederlandse notaris in Nederland die zal voorzien in 2 documenten, - notariële actes ; 

1. - De Verklaring van Erfrecht; en 

2. - De Verklaring van Scheiding en Toedeling: 

In sommige gevallen koppelt men deze beide actes  - de belichaming de uitvoering van de uiterste 

wilsbepalingen van de erflater - en zijn dus post-mortum rechtshandelingen van de overledene met 

betrekking tot de: 

a. - erkenning en benoeming van diens' erfgenamen en hun deelgerechtigheid (quotum) in het na te laten vermogen en de verschillende vermogensbestanddelen, waarin zij verblijven in gebonden mede eigendom. Dat wil zeggen, alle erfgenamen, voor de respectievelijke delen worden gedwongen mede-eigenaar van de totaliteit van het nalatenschapsvermogen.  Reden waarom dit vermogen belastingtechnisch als 1 entiteit wordt beschouwd, tot na .... 

b. - de scheiding en toedeling van de respectievelijke vermogensbestanddelen, na de afdracht van de erfrecht belasting waardoor elk van de erfgenamen de individuele eigendom verkrijgt van het betreffende deel van het vermogen of vermogensbestanddeel al dan niet door en onder verrekening en substitutie tussen de erfgenamen onderling. 

Hetgeen - in de meeste gevallen - leidt tot ernstige ruzies tussen de erfgenamen onderling.  

Want er is er altijd wel eentje die meent een slimmerikje te zijn.  Was vader of moeders' lievelingetje, of wist de rest beter te manipuleren.  De mens is en blijft nu eenmaal een roofdier. Vandaar dat e.e.a. in goeden banen (dient) te worden geleid door nationale beroeps notarissen, ingeschreven in de nationale notaris orde/vereniging. 

Indien er geen akkoord komt tussen de nabestaanden over de feitenlijke verdeling van de nalatenschapsboedel, wordt e.e.a. beslist door tussenkomst van de nationale rechter. 

In de bovengenoemde kwestie, dus alles nederlands en in Nederland. 

Het is overigens, naar mijn professionele mening, altijd verstandig separate notariële actes te doen opmaken.

Dus 2 separate actes: 1. de Verklaring van Erfrecht en 2. de Verklaring van Scheiding en Toedeling.

In die gevallen dat er sprake is van nalatenschapsboedel bestanddelen in andere landen, bv. eigendom van een onroerend goed of onderneming etc. in Spanje, dan dient dat deel van de nalatenschap te worden afgewikkeld onder de toepassing van de IPR verwijzingsregels van beide landen. 

Indien het slechts vermogensbestanddelen betreft, - en géén andere dan de nederlandse nationaliteit- of familierecht aangelegenheden betreft, dan zal de nederlandse notaris op grond van het nederlandse erfrecht de verklaring van erfrecht opmaken. 

Dat wil zegggen de erkenning en benoeming van de erfgenamen en hun respectievelijke delen/quota in het totaal van de nalatenschap, zoals erkend, benoemd in de door hen geaccepteerde en daardoor opengevallen nalatenschap. 

Indien de te verdelen boedelbestanddelen gelegen zijn in verschillende landen - Spanje en Nederland - dient 

de uitvoering van de notariële acte van Scheiding en Toedeling volgens de daarin aangegeven delen in de nederlandse Verklaring van Erfrecht, te dienen worden uitgevoerd zowel in Nederland als Spanje, onder toepassing van de respectievelijke nationale ! uitvoeringsregels, dwz. betaling erfrecht belasting en inschrijvingen in de respectievelijke kadasters.  

De veelal gehoorde stelling dat op de in Spanje gelegen nalatenschapsboedel - bv. een vakantie huis van 

in Nederland residerende nederlanders, zie hierboven, - spaans erfrecht van toepassing zou zijn is dus 

te kort door de bocht.  

Want slechts op de UITVOERING van de nederlandse notariële acte van Scheiding en Toedeling 

wordt spaans recht toegepast. Weliswaar zijn spaanse 'successie rechten' van toepassing - maar dat is belastingrecht - die betaald dienen te worden voorafgaande aan de feitelijke toedeling, en geen erfrecht. 

Deze kwestie ligt anders voor nederlanders die RESIDENT zijn in Spanje en geen testament hebben opgemaakt onder uitdrukkelijke KEUZE VOOR DE TOEPASSING VAN NEDERLANDS ERFRECHT.

Hierover meer in deel II. 

© Mevr. mr. drª Marian Aletta Does 09.07.014

Abogada española - advogada portuguesa - nederlands jurist

marianaletta@gmail.com - skypename: marian.aletta.does - Tel. 00 34 677266234